Başlıklar
Kekemelik; kelime, ses ya da hecelerin konuşma sırasında duraksayarak söylenmesi ve dengesiz konuşma hızı olarak kendini gösteren bir konuşma bozukluğudur. Pek çok kişiye, Kekemeler takılmadan nasıl şarkı söyleyebiliyor? Konusu şaşırtıcı gelmektedir.
Kekemelik Ne Zaman Ortaya Çıkar?
Kekemelik çocuklarda ortaya çıkabilecek gibi yetişkinlerde de ortaya çıkabilecek bir konuşma bozukluğudur. Kekemelik sorunu genel olarak iki ile altı yaş arasında kendini gösterir. Çocukların yüzde beşi ile onu arasında bir oranda görülebilmektedir. Kekemelik görülen çocukların yüzde yirmi beşinden fazlası yetişkinlik döneminde bu sorunu aşarlar. Yani bu sorun devamlılık göstermez. Çocuğun gelişimi ilerledikçe kekemelik tamamen ortadan kaybolur.
Kekemeliğin Nedenleri?
Kekemelik üzerinde en çok tartışılan konulardan biridir. Bugüne değin kekemelik nedenleri hakkında birçok araştırma yapılmıştır. Bu araştırmaların sonuçlarına göre; kekemelik sorununun altında yatan birçok neden vardır. Elbette, her çocuğun ve bireyin bu sorunu yaşama nedeni farklıdır. Bazıları kalıtsal nedenlerle kekemelik yaşarken bazı çocuklar travmalar nedeniyle bu sorunu yaşayabilirler.
İzleyin: Kekemeler neden şarkı söylerken takılmazlar?
Ailede Kekemelik Öyküsü
Eğer ailede kekemelik sorunu yaşayanlar varsa çocukta kekemelik görülebilir. Beynin dille ilgili bölümünde kalıtsal anormallik ebeveynlerden çocuklara aktarılabilmektedir.
Gelişimsel Nedenler
Gelişimsel nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan kekemelik problemi genel olarak beş yaşından küçük olan erkek çocuklarında görülmektedir. Konuşma ve dil yeteneklerini geliştirirken ortaya çıkar. Bu tür kekemelik her hangi bir tedaviye gerek kalmadan kendiliğinden düzelir.
Nörolojik ve Psikojen Nedenler
Travma ya da inme gibi sebeplere bağlı olarak beyin yaralanmaları sonucu nörojenik kekemelik ortaya çıkabilir.
Psikojen nedenler, şiddetli duygusal travmalar soncunda ortaya çıkar. Çocuklukta yaşanan bu travmalar nedeniyle çocukta kekemelik sorunu başlar.
Kekemelik Belirtileri Nelerdir?
Bu zamana kadar görülen vakalarda kekemelik belirti ve bulguları şunlardır;
- Bir sözcüğün ya da sözcüğün içinde yer alan harflerin uzatılması
- Bir kelime ya da kelime öbeğini, bir cümleyi başlatmada yaşanan zorluk
- Bir sonraki kelimenin söylenmesinde zorluk yaşanması
- Konuşmada yaşanan kaygı
- Etkili iletişim kurma becerilerinde sınırlılık
- Ses, kelime ya da hecelerin tekrar tekrar söylenmesi
- Bazı kelimelerin söylenişinde yüz ve üst gövdenin geriliyor olması
Tüm bu belirtiler yaşanabileceği gibi bir iki belirtide görülebilir. Bu durum kekemeliğin meydana geldiğini ortaya koyar. Bunlarla birlikte kişide bir takım anormal mimikler belirebilir. Söz gelimi; hızlı bir şekilde göz kırpma, bazı yüz tikleri, dudak ve çenenin titremeye başlaması, anormal baş hareketleri gibi durumlarda görülebilir. Bu durumlarda kekemeliğin belirtileri arasında yer alır.
Kekeme olan bir kişi, stres, yorgunluk, aşırı heyecan ve kendini baskı altında hissetme durumlarında bu belirtiler daha yoğunlaşabilir. Bununla beraber, bu sorunu yaşayan kişiler kalabalık ortamlara hitap edeceklerinde, telefon konuşmalarında ya da önemli bir konuşma yapacaklarında bu tür belirtileri daha şiddetli bir şekilde yaşarlar. Bu da onları daha çok zorlar.
Kekemeler Nasıl Şarkı Söylüyor?
Kekemelik bir konuşma bozukluğu olmasına karşın kekeme kişiler şarkı söylerlerken hiçbir sözcük ya da hecede takılmazlar. Son derece akıcı ve rahat bir şekilde şarkılarını söylerler. Aslında aynı durum beyin hasarı nedeniyle konuşma güçlüğü çeken insanlarda da görülebilmektedir. Bu sebeple; beyin hasarından kaynaklanan konuşma bozukluklarında şarkı söyleme terapisi uygulanmaktadır.
Konuşma esnasında beynin sol tarafı etkin durumda olur. Sayı saymak ve şarkı söylemek mantıksal olarak bir düşünme süreci gerektirmez. Bunlar sözlü ifadelerdir. Dolayısıyla, beynin ağırlıklı olarak sağ tarafının etkin olması düşünülür. Beynin müzikle ilgili olan bazı işlevlerin yapılması için etkin olduğu bilinmektedir.
Kekemeler şarkı söylemenin dışında fısıltıyla konuştuklarında da takılmadan ve kekelemeden konuşabilmektedirler. Bazı uzmanlar, kekemeliğin konuşma sürecinde ortaya çıkan bir sorun olmadığını belirtiyorlar. Onlara göre beynin sol tarafında meydana gelen bir bozukluk neticesinde duyusal verilerin doğru şekilde birleştirilememesi olduğunu düşünüyorlar.
Kekemeliğin Engellenmesi Mümkün Mü?
Yukarıda da belirtildiği gibi çocukların kekemelik sorunları yetişkinliklerine kadar devam etmez. Ancak; bazı çocuklarda bu durum kalıcı olabilmektedir. Bunun için kekemelik görülen çocuklara erken müdahalede bulunulduğunda yetişkinliklerinde bu sorunu yaşamalarının önüne geçilebilir.
Kekemelik sorunu yaşayan her çocuk için tedaviye başvurulmaz. Zira, çoğu zaman çocuklarda meydana gelen kekemelik geçici olmaktadır. Yani devamlılığı yoktur. Ancak; bazı kekemelik durumlarında tedaviye ihtiyaç duyulabilir. Tedaviye gerek olup olmadığının kararını uzman verir.
Bunun için çocuğa çocuk psikiyatrisi uzmanı tarafından kapsamlı değerlendirmeler yapılır. Değerlendirmeler sonucunda çocuk için en iyi tedavi yöntemi belirlenir. Her tedavi şekli her kekeme çocuk için uygun değildir. Bu nedenle; çocuğa özel tedaviler belirlenmesi gerekir. Tedavide kullanılan birkaç yöntem mevcuttur. Yapılan tedavi kekemeliği tamamen iyileştirmeyebilir. Ancak; konuşma bozukluğu önemli ölçüde düzeltilebilir.
Yapılan tedavilerle;
- Etkili iletişimi geliştirmek
- Sosyal aktivitelere rahatlıkla katılabilmek
- Konuşma akıcılığını artırmak
- Okul, iş ve sosyal yaşama sorunsuz bir şekilde devam edebilmek
- Tedavilerle kişiye ya da çocuğa bunun gibi artılar sağlanır.
Bu tedavilerden biri konuşma terapisidir. Konuşma terapisinde, nefes desteği, konuşma hızı ve gırtlak gerginliği gibi hususlar üzerine odaklanılır. Bu terapi sayesinde konuşmada meydana gelen kesinti ve duraksamalar azaltılabilir. Belirgin düzeyde kekemeliği olanlara, 3 ile 6 aydır devam eden kekemeliklere, ailede kekemelik öyküsü bulunanlar, kekemelikten dolayı duygusal zorluklar yaşayanlara uygulanan bir tedavi şeklidir.
Diğer bir tedavi yöntemi; elektronik aletlerdir. Konuşma akıcılığını artırmak için bir takım elektronik aletler kullanılır. Konuşmanın yavaşlatılması gerektiğinde makine uyarı verir. Böylece biriyle konuşuyormuş gibi kekeme kişiye gereken destek sağlanır. Günlük aktiviteler sırasında kullanılmak üzere bazı küçük elektronik cihazlar da mevcuttur. Bilişsel davranışçı terapi ile kekemeliği artırmaya neden olan düşünce şekillerini değiştirmeye yardımcı olunur. Ayrıca, stres, öz güven ve endişe problemlerini de çözmek için bu tedavi şekli uygulanır.
