Başlıklar
Adli bilimler, son dönemde sosyal medya ve televizyon ortamında sık sık adını duyduğumuz bir alan. Peki, adli bilimler nedir?
Adli bilimler, maddi gerçeklikleri ortaya çıkarmak amacı ile çalışan ve sistematik çalışmalar yürüten bilimler demetidir. Adli bilimler başlığının altında pek çok bilim ve genel kriminalistik başlığı altında ele alınan, bilim olmayan çeşitli sistemler ve yöntemler vardır.
Diğer bir adı “kriminalistik” olan adli bilimlere Türkçeyi doğru kullanmak adı adli bilimler demek daha uygundur.
Adli Bilimler Nedir?
Adli Bilimlerin Alt Başlıkları Nelerdir?
Daha açık bir ifade ile bilimsel polislik olarak nitelendirilen adli bilimler hukukun ve tıpın için içe olduğu bir başlıktır. Birden fazla bilimden ve koldan oluşur.
- Adlı Tıp
- Adli Antropoloji
- Adli Mühendislik
- Adli Odontoloji
- Hukuk
- Adli Entomoloji
- Adli Patoloji
- Adli Dil Bilimleri
- Psikiyatri ve Davranış Bilimi
- Soru Belge Analizi
- Toksikoloji
Adli bilimlerin alt başlığı olan bilim dallarıdır. Her biri birbirini tamamlayan bu bilimler adli bilimler başlığı altında toplanır ve birbirlerini tamamlarlar.
Adli Bilimler Uzmanı Nedir?
Adli bilimler uzmanı, adli bilimler alanında lisans öğrenimi görmüş ya da herhangi bir alanda lisans öğrenimi gördükten sonra adli bilimler alanında lisansüstü öğrenimini tamamlayarak kendi sahasında adli bağlamda çalışan kişilere verilen isimdir. Türkiye’de adli bilimler alanında lisans eğitimi veren tek eğitim kurumu Üsküdar Üniversitesi’dir.
Adli Bilimlerin Amacı Nedir?
Adli bilimlerin kullanıldığı alanlarda çoğu zaman ortada bir suç unsuru bulunur. Fakat adli bilimlerin temel ve öncelikli amacı gerçeğin ne olduğunun aydınlatılmasıdır. Adli bilimler öncelikle kim, nasıl, nerede, ne zaman gibi 5N1K sorularını cevapları ile gerçeklere ışık tutar. Bu gerçeğin bir suç oluşturup oluşturmaması ise adli bilimlerin değil hukukun ve hukukçuların görev alanına girer.
Video: ADLİ TIP NEDİR? ADLİ BİLİMLER NEDİR? İKİSİ ARASINDAKİ FARK NEDİR?
Adli Bilimlerin Başlangıcı
Adli bilimlerin tarihine baktığımızda milattan önce 3000’li yıllarda Antik Mısır’da Adli Tıp ile başladığını görüyoruz. Adli bilimler denince aklımıza gelen ilk bilim dalının adli tıp olması da 5000 yıllık tarihi. Örnek olarak adli bilimlerin bir diğer alt başlığı olan adli dil biliminin ilk kullanıldığı yılın 1968 yılı olduğunu göz önünde bulundurursak adli bilimler ve adli tıp biliminin birbiri ile karşılaştırılmasının normal olduğunu söyleyebiliriz.
Milattan önce 2200’lerde hazırlanan Hammurabi, bilirkişilere dair ifadeler bulunan ilk kanun metni. Hammurabi kanunlarındaki kısas uygulamalarında, bir kimsenin yaralanması durumunda faile verilecek cezanın belirlenmesi için yaralamanın derecesi, niteliği ve şeklinin anlaşılması gerekli görülmüş. Hekimlerin yarayı bu açılardan değerlendirilmesi istenmiş ve günümüzdeki adli muayene kavramı ortaya çıkmıştır.
İnsanlar arasındaki uyuşmazlıkların çözümünün zorlaşması, karmaşık bir yapıda olması adli bilimleri gelişime zorlamış ve her adli bilim kendi içinde gelişim göstermiş. Bu nedenle adli bilimlerin genel bir tarihçesini çıkarmak mümkün değildir.
Adli Bilimler ve Adli Tıp Arasındaki Farklar
Adli bilimleri hukuk açısından değerlendirirsek, bir hukukçunun lisans eğitimi sırasında almadığı her konu adli bilimler kavramının içerisindedir. Örneğin bir depremde yıkılan binanın sağlam olup olmadığı adli bilimler kapsamına girer.
Bu deprem durumunda olayı araştıran savcı konu ile ilgili bir mühendise giderek bilgi alabilir. Adli tıp bilimi de bu durumda ortaya çıkar. Adli tıp, bazı sorulara cevap vererek hukuk sistemine yardımcı olan bir tıp bilimidir, insan vücudu ile ilgili her soruda hukuka cevap verir.
Adli bilimler şemsiyesi altında yer alan ve adli bilimlerin bir alt dalı olan adli tıp bilimi insan yaralanmaları gibi durumlara bakarak, yaralanmanın nasıl bir araçla gerçekleştiği, ne kadar güç kullanılarak gerçekleştiği, ne zaman olduğu gibi sorulara cevap verir. Kısacası araştırılan olayın içinde insan varsa adli tıp biliminin içine insan yok ise adli tıp dışındaki herhangi bir adli bilim alanının içine girdiğini söyleyebiliriz.
Adli Bilimler Nedir?
Adli Bilimlerin Kurumsallaşması
Genel bir tarihçesini çıkaramadığımız adli bilimlerin kurumsallaşması ise 1785 yılına dayanıyor. Prag Üniversitesi’nde kurulan adli bilimler kürsüsü ile kriminal anlamda yapılan çalışmalar akademik alana taşınmıştır.
1850’li yıllarda William Herschel dünyaya herkesin farklı bir parmak izine sahip olduğu gerçeğini tanıtmış ve adli bilimler farklı bir boyut kazanmıştır. İnsan hayatı geliştikçe adli bilimlerin alt başlıkları da çoğalacak ve inceleme alanları genişleyecektir.
