Başlıklar
Kıdem tazminatı, her bireyin faydalanmasına uygun olmayan ancak belirli koşulları sağlayan bireylerin faydalanmasına uygun olan önemli bir tazminattır. Konuyla alakalı olarak, bazı kavramların ve bağlantılı olan diğer konuların bilinmesi de gerekir. İlk olarak kıdem tazminatının ne olduğunu, nasıl hesaplandığını, kimlerin kıdem tazminatından faydalandığı gibi konuların bilinmesi gerekir. Ayrıca, kıdem tazminatını hesap etmek için göz önünde bulundurulması gereken bilgilerin neler olduğu konusunda da araştırma yapılmalıdır.
Kıdem Tazminatını Hesaplamak İçin Neler Gereklidir?
Kıdem tazminatını almak isteyen bireyler, belirli bir süre boyunca bir iş yerine bağlı olarak hizmet vermiş olmalıdır. Bu iş yerinde, çalışan bireyin kaydı olmalı ve düzenli olarak sigorta ödemesi yapılmalıdır. Çalışma süresi olarak ne kadar faaliyet gösterildiği önemli olmamakla birlikte, sigorta ödemesi yapılmaya başlandıktan sonra kıdem tazminatından faydalanılabilir.
Bununla birlikte, kıdem tazminatından faydalanmak için gerekli olanlar şu şekilde ifade edilebilir:
- Sigortalı bir iş yerinde çalışıldığına dair belge
- Kişinin kaç ay ve kaç gün olacak şekilde çalışma hayatına devam ettiği
- Brüt olarak ifade edilen maaş miktarının belirlenmesi
- Hesaplama işleminin doğru olarak yapılmasını sağlamak amacıyla, hesap makinesi
Gibi gerekenler, temin edilmesi gerekenler olarak ifade edilebilir.
Kıdem Tazminatı Hesaplama İşlemi Neye Göre Yapılır?
Kıdem tazminatı, bir iş yerinde aktif olarak faaliyet gösteren bireylere verilen bir tazminat türüdür. Yılda bir kez veriliyor olmakla birlikte, hesabı dikkatle yapılan bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatını hesaplamak için dikkate alınan en önemli unsur, kişinin almış olduğu brüt olarak ifade edilen maaş miktarının ne olduğudur. Bu maaş miktarı üzerinden, çalışmış olduğu her yıla otuz tam gün olacak şekilde ücret ödemesi yapılır. Maaşa gelen zamlar, çeşitli sebeplere bağlı olarak alınan miktarda yaşanan artış ve azalışlar da kıdem tazminatını etkiler. Bireyin, bir yıl içerisinde almış olduğu brüt maaş göz önünde bulundurularak kıdem tazminatı ödemesi yapılır.
Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Kıdem tazminatını hesaplamak için, ilk olarak net bir şekilde belirlenmesi gereken bazı veriler vardır. Kıdem tazminatı alacak olan bireyin almakta olduğu aylık net maaş miktarı, bir yıl olacak şekilde çalışma hayatında olduğu ve çalışmaya hala devam ettiğine dair belge ve hesap makinesi gerekir. Kişinin almış olduğu aylık maaş miktarı bir yıl boyunca hep aynı olmuş ise, bir aylık (otuz net gün) için ek ödeme yapılır.
Bu ödeme, kıdem tazminatı olarak verilir. Ancak, yıl içerisinde alınan maaş miktarında bir değişimin olması da olası bir durumdur. Böyle bir durum ortaya çıktığı zaman, alınan toplam maaş miktarı (bir yıl içerisinde alınmış olan tüm maaş ödemelerinin miktarı) toplanır. Daha sonra her ay için ortalama ne kadar ödeme alındığını bulmak amacıyla on ikiye bölünür. Elde edilen sonuç, alınması gereken kıdem tazminatının miktarını veren sonuçtur. Bu rakamda ödeme alınmalıdır. Ayrıca, kıdem tazminatı ek olarak verilir ve hiçbir maaşın yerine sayılması söz konusu değildir.
İzleyin: Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır? Örnek Kıdem Tazminatı Hesabı
Örnek Kıdem Tazminatı Hesaplama
Kıdem tazminatı konusunun tam olarak anlaşılması için bir örnek verilmesi faydalı olacaktır. Örnek olarak, bir iş yerinde bir tam yılını doldurmuş olan birey olsun. Bu birey, bir sene boyunca her ay net olarak dört bin lira olacak şekilde ödeme almış ise, yıl tamamlandığında alacağı kıdem tazminatı da dört bin liradır. Ancak eğer ilk altı ay dörder bin lira olacak şekilde, sonraki altı ay ise beşer bin lira olacak şekilde maaş ödemesi almış olsun. Burada, bir yılın sonunda alacak olduğu kıdem tazminatı dört bin beş yüz liradır.
Kıdem Tazminatı Hakkını Kimler Kullanabilir?
İş Kanununa göre çalışan işçilerin kıdem tazminatı hakkı yasal olarak düzenlenmiştir. Kıdem tazminatına işçinin hak kazanabilmesi için şu şartalar aranır:
- İşçinin işveren tarafından işten çıkarılmış olması gerekir.
- İşçinin işten çıkarılması ” haksız ” bir işten çıkarılma durumu olmalıdır. Aksi halde işveren haklı fesih sebebine dayanarak işçiyi işten çıkarmışsa işçinin kıdem tazminat hakkı doğmaz
- Haksız olarak iş akdi feshedilen işçinin o iş yerinde en az 1 yıl çalışmış olması şartı aranır.
- Ayrıca erkek işçi askerlik görevi nedeniyle iş yerinden ayrılırsa bu da kıdem tazminatını hak edebilmesi için bir yasal nedendir.
- Ayrıca çalışan işçi emeklilik hakkını elde etmişse, yani sigortalılık süresi ve prim gün sayısı yeterli ise yine kıdem tazminatını alarak emekli olabilir.
- İşçinin vefatı halinde yakınları, yani yasal mirasçılarından hak sahibi olanlara kıdem tazminatı ödenir.
- Bir başka kıdem tazminatı hak durumu da işçinin 15 yıllık sigortalılık süresini doldurmuş ve 3600 gün prim ödemiş olması halidir. Bu şartlar mevcut ise işçi yine kıdem tazminatına hak kazanabilir.
Kıdem Tazminatını Alamayan İşçinin Yasal Hakları Nelerdir?
Kıdem tazminatı iş veren tarafından kendisine ödenmeyen işçi bu hakkını dava açarak elde edebilir. Yasalarda yapılan son değişiklikle ” zorunlu arabuluculuk ” kurumu da getirilmiş olduğundan bu konuda uzman bir avukata başvurmakta yarar olacaktır.
